Motor Say?s?

[eaglesflyalone]

Akl?ma tak?lan bir soru var. Mesela, uçaklar?n baz?lar?nda iki baz?lar?nda ise 4 motor bulunuyor. Buna neye göre karar veriliyor? Uça??n boyutu herhalde önemlidir ancak mesela A340'larda 4 motor varken A300'lerde iki tane mtotr var. Birisinde motor say?s? fazla di?erinde motorlar daha büyük. O halde A340'a da 4 yerine güç olarak daha büyük iki motor takmak ya da A300'e iki büyük yerine 4 küçük koymamak san?r?m göz zevkiyle alakal? de?ildir. Acaba yak?t ve performans? hangisinde daha fazla elde ediyorlar? Soru umar?m anla??lm??t?r. Say?n Admin'imizin gönderdi?i resimlere bakarken akl?ma geldi.

Herkese iyi uçuşlar.

[hakan737]

nedne baz? arabalarda 1100cc motor varken otobüslerde 3000cc litre motor ve baz?lar?nda 3 dingil var?neden 4x4lerin baz?lar? 1600cc düz motorken baz?lar? 3000cc TDI?


Tamamen ayn? üretim, kullan?m ve pazarlama mant???. her uçak farkl? kategoride hizmet verir. biri k?sa-orta mesafeli uçakt?r, büyük ve çok motora ihtiyac? yoktur fakat baz?lar? daha fazla yolcuyu daha uzun mesafeye götürmek için daha çok yak?t almak ama ayn? zamanda para kazand?ran faydal? cargo yükünüde ta??yabimek için daha büyük yak?t hacmine sahip olmal?d?r. daha büyük hacim daha güçlü motor yada daha fazla motor demektir.

bütün hesaplamalar uça??n mil ba??na yolcu yada yük maliyetine, havayolu ?irketlerinin ortalama mesafe ve kapasite hesaplar?na göre yap?l?r. Genel olarak bütün uçaklarda mil ba??na maliyet uça??n büyüklü?ü yada kapasiesi ne olursa olsun hemen hemen ayn?d?r. Ama ticari riskler nedeni ile bo? uçak uçurup zarar etmektense küçük uçak uçurup daha fazla sefer yapmak havayolunun stratejisine ba?l?d?r.

motor say?s? bazende uçuş güvenli?i için gereklidir fakat nihayetinde tüm göreceli hesaplar mü?teri olup paras?n? ödeyen havayolu ?irketlerlerinin tercih sebebi olan dü?ük maliyet kriterleri üzerine yo?unla?m??t?r.

motor say?s? uça??n a??rl??? (dolay?s? ile kald?rma gücü) ile do?ru orant?l?d?r. uça??n a??rl???n? yolcu ve cargo kapasitesi belirler. ayn? model uçaklar?n farkl? motor say?s?na sahip olmas? örne?in A330-300 ile A340-300 gibi, i?letme maliyetleri motor teknolojisi ve yine uça??n faydal? yük için sahip oldu?u kapsite ile ilgil olan çok karma??k bir fizibilite hesab?na dayal?d?r.

[Emre Kose]

NOT: motor say?s?n? özellikle, vurgulamak için rakam kullanarak belirttim.

Motor say?s?n?n 2-3-4 olmas?n?n türlü sebepleri var.

Hakan Bey güvenlikten ve di?er kriterlerden bahsetmi?. Biraz da ben ekleyeyim:

Motor say?s? art?kça baz? handikaplar beraberinde geliyor. En önemlisi maliyet. 4 motor demek, 2 motora k?yasla daha fazla bak?m, parça, maliyet, a??rl?k ve yak?t tüketimi demek. Öte yandan motor teknolojisi art?k motor ba??na al?nan verimi iyice yükseltti. Teknik bir konu ama, çap? ve boyutu büyüyen bir jet motoru, kendisinden ufak 2 motordan daha verimli oluyor. Özellikle bu ?ekilde büyük, güçlü ama küçük 2 motora göre a??rl?k ve yak?t tüketimi aç?s?ndan avantaj sa?l.ayan GE 90 serisi gibi motorlar üretildi. Zaten bu motorlar sayesinde 777 gibi canavarlar ortaya ç?kt?.

Olu?an durum ?u, iki motorun ?üphe götürmez derecede limitte olaca?? durumlar haricinde (A380 gibi uçaklarda) iki motor mant?kl? çözüm.

Boeing 777 gibi bir uça??n 2 ya da 4 motorlu oldu?u takdirde nas?l bir motora sahip olaca??na bakal?m:

777 tek motorunu kaybetti?inde kalan o motorun uça?? ta??yabilecek güçte olmas? gerekti?ini varsayal?m: 60 beygir diyorum bir örnek olsun diye. Demek ki 777 120 beygirlik bir güce sahip olacak 2 motorla.

4 motor olsayd?, 777'nin 3 motorla bu i?i yapabilmesi gerekecekti. Bu da 3 motoru 60 beygir olmal? demek ve elimizde tek motoru 20 beygir veren, toplamda 80 beygirle uçan bir 777 oluyor.

Bu çok kaba hesaba göre, bir uça??n 4 yerine 2 motorla uçabilmesi için, toplamda yüzde 50 kadar daha fazla güç üretebilecek motorlara sahip olmas? gerekiyor (motor ba??na 3 kata kadar fark). Bu yüzden 2 motorlu büyük uçaklar?n performans olarak da çok göze batt???n? söyleyebiliriz.
Ama bu bir ilkokul hesab? elbette, daha nice sonu gelmez optimizasyon ve mühendislik hesaplar? vard?r, ancak Allah bilir.

Mesela benzer a??rl?ktaki bir A340 ile A330'un t?rmanma performans?nda büyük farklar oldu?unu söylerler (Gerçi A340'?n her uçakla büyük performans fark?na sahip oldu?unu da söylüyorlar biraz alayc? da olsa)

3 motorlular konusu var ki, onlar da 2'liler henüz çok gelişmeden 4'lüye bir alternatif olarak türediler... Ama ortadaki motorun yerle?imi tasar?m, maliyet ve bak?m masraflar?n? artt?rd?. Zaten yeterince güçlenen 2 motorlular da 3'leri gereksiz hale getirdi (ve ne yaz?k ki MD-11 gibi harika bir uçak ve Tristar, 727 gibi nice güzel uçak art?k bizlere veda ediyor)

Bir de ETOPS hikayesi var, o da ayr?.

[eaglesflyalone]

Cevaplar için teşekkürler. Güvenlik yönünden 4 motor hakikaten avantajl? görünüyor.

?yi geceler.

[Emre Kose]

Ali Hocam, asl?nda güvenlik hususunda yeterli argümanlarla gelen 4 motorcu ve onun kar??s?ndaki 2 motorcu kafalarda büyük soru i?aretleri b?rakabilir. Motor teknolojisi ve ETOPS hikayesi motor ar?zalar?n? biraz daha geri planda b?rak?yor gibi... Tüm motorlar?n? kaybeden uçak say?s? çok nadir olsa gerek.

-Gimli Glider olay?nda oldu?u gibi, o zamanlar 767'nin iki motorunun devre d??? kalmas? durumunda uygulanacak prosedür yoktu okudu?um kadar?yla.

Motor say?s? ?u günlerde daha çok ekonomik kayg?lara dayanan tercihlere ba?l? diye dü?ünüyorum.

[extronus]

Guvenlik yonunden 4 motor, 2 motora gore avantajli degil. 4 motorun bakimi 2 motordan daha zor (uzun surecek, maliyeti arttiracak vb) olacaktir. Bu durumda 4 motordan birinin ariza yapma olasiligi 2 motordan birinin ariza yapma olasiligindan yuksektir.

[Emre Kose]

"4 engines 4 long haul"

Yanl?? hat?rlam?yorsam Airbus'un 777 kar??s?nda A340'? pazarlamak için türetti?i, güvenlik kayg?l? slogan. Art?k kullanm?yorlar. Virgin Atlantic sahip ç?km??t? slogana biraz ama 787 sipari?lerini verdiler bile.

Bu da me?hur sloganla ilgili bir yaz? (Seattle'da yaz?lm?? gerçi...)

http://seattlepi.nwsource.com/busine...052_air10.html

[hakan737]

çok do?ru bir yakla??m, çok motor çok fazla güvenlik anlam?na gelmez. e?er kriter motor say?s?na do?rudan ba?l? olsayd? o zaman 6-8 motorlu uçaklarla uçmak zorunda kal?rd?k. (Antonov Myra hariç)

yine 4 motor için nadir bir örnek olarak RJ7-/85-/100 örne?i ile A340-200/300 örne?ini verebiliriz. Yani büyük olmas? 4 motora mutlaka sahip olmas? anlam?na gelmiyor. RJ'lerde de 4 tane ama asl?nda iti?i gücü normale göre çok dü?ük motorlar kullan?m??t?r. Bugüne kadar da hala neden bu uçakda 4 motor oldu?unu da anlam?? de?ilim zira ayn? kategorideki tüm uçaklar 2 motorlu jet yada 2 motorlu turboproblard?r.

motor teknolojileri geliştikçe yak?t sarfiyatlar?n?n dü?mesine kar??n iti? güçleri art?yor ve bak?m maliyetleri azal?yor. Fakat yinede ETOPS yan?nda as?l seçim havayolunun i?letme stratejisi ve uça??n kalk?? a??rl???na kar?? gidece?i mesafeye oranl? mil ba??na maliyet.