T-129 ATAK P6 Ilk Ucus - Full Video (HD)

[Hakan Sevindik]

http://www.youtube.com/watch?v=05vTj...feature=colike

"Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ) tarafından üretilen ilk T129 helikopterinin 1. Prototipi ilk uçuşunu 17 Ağustos 2011 tarihinde başarıyla gerçekleştirdi.

T129 "P6" prototipinin ilk uçuşu TUSAŞ test pilotları tarafından TUSAŞ'ın Akıncı'da (Ankara) bulunan tesislerinde planlanan zamanında ve başarıyla gerçekleştirildi.

Sabah saat 05:30'da havalanan helikopter 90 dakika havada kalarak gerekli tüm testlerini başarıyla tamamladı. Helikopter piste iniş yaptığında projede emeği geçen tüm TUSAŞ'lı çalışanların alkışları ile karşılandı. "Çok başarılı bir test uçuşu gerçekleştirdik" diyen TUSAŞ Test Pilotları Adnan Meral ile Gökhan Korkmaztürk daha sonra tüm ekip ile başarılarını kutladı.

ATAK Helikopter Programı, Türk Kara Kuvvetleri Komutanlığı'nın Taarruz/Taktik Keşif Helikopteri ihtiyacını yüksek teknolojiye sahip özgün aviyonik ekipmanların da entegre edileceği T129 helikopterleri ile karşılamak için başlatılmıştır. Program kapsamında, T129 helikopteri, kullanıcı ihtiyaçları doğrultusunda özgünleştirilip üretilecektir.

TUSAŞ'ta üretimi tamamlanan P6 prototipinin ilk uçuşu, ATAK Programı'nın önemli mihenk taşları arasında yer almaktadır. TUSAŞ'ta üretilecek olan üç adet prototipin ilki olan P6 prototipi TUSAŞ'ın ulaştığı teknolojik seviyeyi göstermektedir.

Turkish Aerospace Industries, Inc. (TAI) is pleased to announce the successful first flight of the first T129 prototype, produced at TAI's facilities in Ankara, Turkey.

The first flight, conducted by TAI's test pilots, of T129 "P6" prototype helicopter has timely and successfully been completed at TAI's facilities in Akıncı (Ankara).

The ATAK Program was initiated with the aim to meet the Attack/Tactical Reconnaissance Helicopter requirements of the Turkish Land Forces Command (TLF) by the integration of high-tech avionic equipment, hardware and software which will be developed in Turkey.

The first flight of the P6 prototype marks an important milestone in the ATAK Program such that; being the first of a total of three T129 prototypes to be assembled in Turkey, it shows the level of technology achieved by Turkish Aerospace Industries, Inc."

[paranoiac]

İtalyan Agusta A-129 helikopterinin geliştirilmiş versiyonu. T129 ilk uçuşunu geçen sene İtalya'da yapmıştı ve kuyruk rotoru problemi nedeniyle düşmüştü.

Bu modelin İtalyan versiyonu İtalyan ordusu tarafından kulanılıyor. Başka kullanan ülke varmı diye baktım, bulamadım. İngiltere ve Hollanda bir ara almayı düşünmüş sonra vazgeçip Apaçilerden satın almışlar.

O nedenle biraz riskli bir yatırım ama TAI tarafından geliştirilmiş versiyonu için bir kaç ülkeden talep var diye yazıyor. (Oyun da olabilir.) Ama inşallah doğrudur. Çok da güzel olur.

Bunların yerine az çok başka ülkeler tarafından satın alınmış ve tutulmuş modellerin linsansını satın alıp geliştirseler daha mantıklı bence. Ha! zaten satılan helikopterin lisansını bize verirler mi o da ayrı konu tabi.

Benzetmek doğru mu bilmiyorum ama bu tür durumlarda hep aklıma Murat 131'ler geliyor. Bunların lisansını, ikinci el üretim hattını da yine İtalyan'lardan almışız, Tofaş markası vurup piyasaya sürmüşüz Türk otomobili diye. Arkasında durup geliştirilmediği, bir şeyler öğrenip sonra HADİ! GERÇEKTEN ARTIK KENDİ OTOMOBİLİMİZİ ÜRETELİM! denmediği için, kendi otomobilimizi üretememişiz.

Kilit nokta burada TAI'nin helikoptere yaptığı geliştirmelerin ne kadar önemli olduğu. Zaten bu helikopterin A129 ilk üretim yılı 1985. Muharebede kullanılabilmesi için zaten geliştirlimesi gerekiyor fakat ihracat için ne kadar daha yeni özellikler eklenmiş.

Potansiyel alıcı ülkeler "ya bu bildiğimiz Agusta işte mi" diyecekler yoksa "Türkler Agustayı almışlar bir özellikler eklemişler ki çok Süper Olmuş!" mu diyecekler.

[Hakan Sevindik]

Ben bu olaya farklı bir yönden bakıyorum. Her şeyden önce helikopter yapımı ileri bir teknoloji gerektirmektedir. Bu teknolojinin bir şekilde ülkeye getirilmesi gerekiyor. Bu proje bunun ilk adımı. Bu sayede ülkemizde bu sanayi ve teknoloji dalında yapılacak olan geliştirmeler, yatırımlar, tecrübe, yetişmiş insan gibi konularda bir kıvılcım olacaktır. Çok geç kalmış olduğumuz bu alanda bir başlangıç teşgil edecektir.
Pazar konusuna gelince, zaten halihazırda TSK'nın bu helikopterlere çok ihtiyacı var. Bugün kullandığımız kobra ve süper kobralar için malum ABD'ye bağımlıyız. Kaldı ki kobralar irtifa sorunu nedeniyle bazı bölgelerimizde hizmet veremiyor ve çift motorlu süper kobralara ihtiyaç duyuyoruz. Bunları da her istediğimizde temin etmek (senato izni, siyasi nedenler vs.) hem mümkün değil hem de çok büyük maliyetler gerektiriyor. Maliyet ve satış fiyatları uygun tutulabilirse bir çok ülkeye de satış imkanı bulabileceğimizi sanıyorum. Ancak satamasak bile bu teknolojiyi kazanıp kendi ihtiyaçlarımız için, Mehmetçiğimizin canını korumak için kimseye muhtaç olmamamız bile zaten yeterli bir neden.
Murat 131 konusuna gelince. Evet dediklerinizde haklısınız. Eski bir teknolojiyi getirdik doğrudur ancak bunun sayesinde bugün ülkemizde çok büyük bir tecrübeli ve yetişmiş insan gücü, teknoloji birikimi, sanayi/yan sanayi kuruluşları, teknik servis ağları, pazarlama tecrübesi gibi çok kıymetli birikimlerimiz oldu. Son teknoloji de ardından girebildi ülkemize. Artık biz de istersek kendi arabamızı üretebiliriz diyebilecek durumdayız. Hem de son teknoloji ile. Hoş Devrim arabasıyla çok önce büyük bir fırsat kaçırdık ancak bu gün artık demiryolu tamir atölyelerinde yokluklar içinde başarılan o mucizeyi tekrar yaşamak zorunda değiliz. Kızsak da bu durumu o demode yatırımlara borçluyuz. Çünkü ardı sıra giren yeni teknoloji için alt yapı hazırladı.
Her şerde bir hayır vardır veya kötü komşu insanı mal sahibi yapar misali, yaşadığımız terör olayları ve içinde bulunduğumuz jeopolitik konum sanırım çok uzun olmayan bir zaman içinde ülkemizi savunma sanayii konumunda oldukça iyi bir noktaya getirecek diye düşünüyorum. Yeter ki tarihimizde yaşadığımız kötü örneklerinde olduğu gibi yine birilerinin hibeleriyle, probogandalarıyla engellemesine müsade etmeyip bu oyunlara gelmeden bu projeleri tamamlayabilelim.
Geçenlerde deniz kuvvetlerinin envaterine katılan Heybeliada korveti, Aselasan ve TAI'nin güdümlü füze/bomba sistemleri, İHA, Altay tankı vb. çok büyük ve önemli adımlardır. İnşallah bunları kendi uçaklarımız da takip eder. Eğer kararlı olursak ve istersek yapamayacağımız hiç bir şey yok diye düşünüyorum. Ama tekrar ediyorum bir şekilde bu bizim için yeni olan teknoloji kıvılcımlarının kapıdan içeri girmesi şart. Alevlendirmesini biz hallederiz.

[hakan737]

A129'dan devşirme T129'a başlarda çok kızmıştım ama sonradan geliştirme programı açıklandığında (ya burada yada thyva forumunda konuştuk) knowhow katkısı ve yeni motor, avionik, ulusal atış kontrol ve sayısal savaş yazılımı vs ile oldukça işe yarar bir atılım olduğunu düşünüyorum. Biz tabiki (bende dahil) çok duygusal bakıyoruz, "şu helikopter olsaydı, şu uçak olsaydı, şu teknoloji olsaydı" diye ama bunların hepsi çok büyük ticari yatırımlar. Bir helikopterin rotor göbeğinin tasarımı, üretimi, hesabı kitabı vs bazı ülke ve firmalar için tahminimizden öte ulusal ve ticari sır sınfına girebiliyor. Kapalı kapılar ardında uluslararası ne çirkef pazarlıklar yapılıyordur kimbilir, kim kimi ne ile tehdit ediyordur bizim sıradan vatandaş olarak aklımızın almayacağı kesin bunları.

Helikopterde kafamı tek kurcalayan şey, üretim programının uzun olması. "Neden T129?" sorunun arkasında yüzlerce sıralanacak neden var. ABDliler ser verip sır vermeyenlerde. AH64 apacheleri 15 yıldır istiyoruz ama Kongre nedense buna izin vermiyor. Savaş helikopteri olarak zaten öyle çok büyük seçenekler yok. Rusların sistemi bize ters sadece ihaleye gireceklere biraz aba altından sopa göstermekle tehdit etmeye yarıyor, yoksa bizim sistemlerimize uygun değil teknolojiler.

[Hakan Sevindik]

<b id="quote">quote:</b id="quote"><table border="0" id="quote"><tr id="quote"><td class="quote" id="quote"> AH64 apacheleri 15 yıldır istiyoruz ama Kongre nedense buna izin vermiyor.
<div align="right">Originally posted by hakan737*-*01/10/2011*:* 13:55:40</div id="right">
</td id="quote"></tr id="quote"></table id="quote">

Aslında hepimiz bunun cevabını biliyoruz ama burada söylemek kurallara aykırı olacak. Neyse.

Duygular hayalleri, hayaller ise gerçekleri getirirmiş! (of,off, iyi laf oldu galiba İşte benim de en büyük hayalim bir gün gelip şu klasikleşmiş "istedik vermediler!" olayını tarihe gömüldüğünü görmek.

Yatırım maliyetlerinin büyüklüğü kesin. Ancak sadece devlet değil özel sektör ve hatta (hiç istemesem de) yabancı yatırımcı kaynakları ile filan bu sorun da aşılır diye düşünüyorum. Yeter ki biz bu işi yapmakta kararlı olalım. Zaten yazılım, mühimmat gibi önemli alt yapımız da hazır.

[paranoiac]

Şimdi yukarıdaki haberi okuyan birisi direkt olarak (kimse giripte internete bakmaz doğrusu neymiş ne değilmiş.) düşünecek ki 100% biz tasarladık, her şeyi bizim bu helikopterin. Hayatı boyunca öyle bilecek kimileri.

Ama Dünya da tasarımı İtalyan olan, motoru bilmem nerenin olan fakat Türkiye tarafından modernize edilmiş ve üretilen bir helikopter olarak biliniyor ve bilinecek bu helikopter.

Bu helikopterde kullanılmak üzere RoketSan'ın geliştirdiği, cirit vs. füzeler mükemmel atılımlar. (amerikalılardan aldığımız hellfire? (tam adını hatırlayamadım) roketinin tanesi 100bin TL kadardı sanırım.) insana ümit veriyor bunlar. Ama!! Bir yandan da yapılan siyasi haberler insanın kafasında soru işareti bırakıyor.

Bu projede bizim mühendislerimiz tarafından yapılanlar, kolay olmayan, yoğun bilgi birikimi, uğraş gerektiren ve takdir edilmesi gereken işlerdir muhakkak. Yeni yerli tasarım gövde ve motor da ileride gelir zamanla. Ben güveniyorum genç bilim adamlarımıza ama (ideolojisi ne olursa olsun) siyasilere güvenmiyorum.

Siyasilerin bu projelere uzun vadeli bakıp ve bu adamların emeklerini suistimal etmeden arkalarında durmaları lazım. Siyasi amaçlar için göstermelik projeler olarak kalmaması gerekiyor.

Ben Rooivalk ları tercih ederdim bu helikopter yerine ama dediğiniz gibi duygulsal bir neden benimkisi.

[hakan737]

Nihayetinde bazı temel parçaların üreticileri "tekel" konumunda. Helikopterlerin genelinde kullanılan motorların yapımcıları ABD'de. İtalyanların kendi ürettikleri bir motor yok benim bildiğim kadarıyla. KEza avioniclerde de aynı şey söz konusu ve hatta dişli kutusu,pal ve rotor başı içinde. Sadece gövde ve nadiren palleri kendileri tasarlayana şirket veya ülkeler var ama helikopterin bütünü oluşturmada hemen hepsi bir yerlere bağımlılar.

[paranoiac]

Hakan abi haklısın. Benim parçaların yerli olması gerektiği konusundaki takıntım savunma amaçlı üretilecek bir helikopter olmasından sadece.

Mesela bu Rooivalk'lar için motorun Fransız oluşu, Fransızların Tiger'a rakip istemediklerinden anlaşmaya yanaşmayışı nedeniyle olmadı diye okumuştum. Sözde müttefiklerimiz bunlar.

O nedenle tarihi açıdan bize benzeyen ülkelerin savaş helikopterlerine baktığımda (Japonya, Rusya, Çin) motorlarının kendi üretimleri olduğunu görüyorum. Diğer parçaları bilmiyorum fakat onlar da aynı şekildedir diye tahmin ediyorum.

T-129'un motorunu neden kendimiz yapmadık diye suçlamıyorum kimseyi. Çok biliyorsan gel sen yap derler sonra. Normal akıllıca olanı yaptılar. Ama senin söylediğin tekelden çıkıp ileride yapmamız şart ileride bu parçaları da.

Tamam belirli bir yol kat etmiş olabiliriz küçümsemiyorum ama bir helikopterin lisansını alıp Türkiye'de üretmekle daha kendi helikopterimizi yapmış olduğumuzu kabul etmiyorum ben.

[Hakan Sevindik]

<b id="quote">quote:</b id="quote"><table border="0" id="quote"><tr id="quote"><td class="quote" id="quote">Siyasilerin bu projelere uzun vadeli bakıp ve bu adamların emeklerini suistimal etmeden arkalarında durmaları lazım. Siyasi amaçlar için göstermelik projeler olarak kalmaması gerekiyor.<div align="right">Originally posted by paranoiac*-*02/10/2011*:* 13:44:07</div id="right">
</td id="quote"></tr id="quote"></table id="quote">

Zaten en büyük korkumuz da bu. Yoksa benim bu işi eninde sonunda başaracağımızdan en küçük bir şüphem yok.

Devrim Arabaları filminin bir sahnesini hatırlayacaksınızdır. En büyük sorunu küçük bir parça çıkarmıştı motoru imal ederken. Piston kolu sürekli kırılıyordu. Bir türlü yeterli dayanıklılığa getirilemiyordu kullanılan metal. Hatta neredeyse projeyi yatırmak üzereydi ki getirilen deneyimli bir döküm ustasının hesap kitap bile yapmadan tecrübesiyle bir kaç karışım ve döküm tekniği denemesiyle istenilen sağlamlık sağlanmış ve motor imal edilebilmişti. O zamanki imkansızlıklarla üstelik. Evet elbette sır olarak saklanan teknikler, formüller gizlidir bazı hayati parçalarda. Ama emin olun hepsi biraz zaman meselesi. Laboratuarlarda yapılacak analizlerle, deneme yanılmalarla bunlar çok sorun yaratmayacaktır. Biraz vakit alır belki ama kullanılan materyaller bu dünyadan olduğu sürece hallederiz. Yeter ki aydan filan getirdikleri madenlerle yapmamış olsunlar. Gerçi biz pratik zakamızla onu dünyadaki materyallerden de yaparız. Bu kadar eminim ve güveniyorum. Çünkü gerçek hayatta da benzer olaylara şahit oldum sanayi sektörümüzde.

[paranoiac]

Hakan abi bu bizdeki bu pratik zekanın bize faydadan çok zararı dokunuyor bence. Çünkü pratik zekamız yüzünden, bazen işin bilimsel tekniğini öğrenme gereği duymuyoruz.

Benim ümitli olmamın sebebi yurt dışınada eğitim görmüş türklerin artık sahada yer almaya başlamış olmaları açıkçası.