THY'den 'havada tehlike' aç?klamas?

[Hakan Sevindik]

http://www.hurriyet.com.tr/dunya/15777040.asp?gid=373

"THY uça?? pistten ç?k???n?n ard?ndan taksi yapmak için ilerlemeye ba?lad? ve bu esnada Air Canada uça??na ayn? yoldan kalk?? için harekete geçme izni verildi.

Haberde THY uça??n?n taksi için yoluna devam ederken, yanl?? bir yola girerek kendi taksi rotas?ndan ç?kt??? ve Air Canada uça??n?n kalk?? için geçi? güzergah? üzerinde bulunan yola girdi?ini bildirdi.

THY uça??n?n yanl?? yola girerek, Air Canada'n?n kalk?? yolunu kapatt??? ve bu nedenle de kalk?? için h?zlanmaya ba?layan Air Canada'n?n son anda yol üzerinde duran THY uça??n? görerek fren yaparak, pistte olas? bir çarp??man?n önüne geçti?i ifade edildi."

Dün meydana gelen bu olay hakk?nda bas?n?m?z öyle bir haber yap?yor ki yani evlere ?enlik. Olay sanki THY uça??n?n yanl?? taksi yoluna girmesi hatta sanki piste ç?kmas? gibi aktar?lm?? ancak ilgisi yok. Tamamen çorbaya dönmü? haber. Halbuki olan THY uça??n?n pisti terk etmesinin ard?ndan bekleme noktas?n?n yanl?? taraf?nda durdu?u ?eklinde verilmi? The Aviation Herald taraf?ndan. Yani kuyruk piste tehlikeli derecede yak?n kalm??. Zaten böyle bir durumda kulenin kalk?? izni vermesi ve Canada Air pilotunun kalk??a geçmesi ba?l? ba??na büyük bir hata! Ayr?ca THY de zaten böyle bir durumun olmad???n? aç?klam??.

http://www.avherald.com/h?article=430e28e4&opt=4096

[oktayrifat]

Hepte Hürriyet gazetesi THY'nin hatalar?n? veriyor. ?lginç. Sayg?lar

[hakan737]

Bizim bilinçsiz, kamyondan manav'a at?lan karpuz'u uçak zanneden yorumcular?n tuhaf yorumlar?n? bir kenara b?rakt?m!as?l AVherald'daki Türk ve THY dü?manlar? benim can?m? acayip s?k?yor! hem terbiyesizce hemde cahilce yorumlar yazd?kça anl?yorumki "cehalet" ve "önyarg?" gerçekten evrensel!

Bu olay ile ilgili olarak güzel bir yorum vard? AVherald'da. Birisi "yabanc? özellikle Türk ve Çinli pilotlar gibilerinin ingilizcelerinin yetersizli?inden" bahsedince, güzel bir noktaya de?inmi? (birkaç yorumdan derleyerek ve özetle)

"Dünyada herkes Amerikan aksan? ile yayvan yayvan ingilizce konu?muyor. ?ngilizce birçok ki?i için yabanc? dil oldu?una göre Uluslararas? havac?l?kta sokak a?z? yerine sakin ve anla??l?r bir ingilizce konu?mak gerekli!"

Çok do?ru bir yakla??m oldu?unu dü?ünüyorum. Hepimiz bir aralar Air China pilotunun JFK'de talimatlar? al?rken , cevaplarken ve uygularken ne kadar zorland???n? gülerek dinlemi?tik, çok e?lenceli gelmi?ti ama asl?nda i? çok ciddi. KEndi dili "ingilizce" olan ülkelerin, kar??lar?ndaki herkesin ak?c? bir biçimde ingilizce konu?amayabilece?ini, bu nedenle zaten emir ve uygulama düzeni içindeki havac?l?k ileti?iminin hatas?z bir ?ekilde anla??l?r olmas? için bar'da arkada?? ile konu?ur gibi yerine basit ve anla??l?r cümleler ile konu?mas?, 1 sn'nin bile hayati oldu?u havac?l?kta çok önemli.

Ne varki böyle önemli konular?n, havac?l?kta kural koyucular taraf?ndan, uça?a al?nacak s?v?n?n ?i?esi, boyutu, cinsi vb'den çok daha az önemli görülmesini aç?kças? anlayam?yorum.(sözüm ICAO,FAA,NTSB,JAA gibi kurumlara)

?lginç bir ?ekilde anadili farkl? olan ülkelerdeki ileti?imi liveATC'den dinlerseniz-ki Türkiyede buna dahil, tüm komutlar? büyük oranda aç?k ve net anlayabilirsiniz. Buna kar??n her 90 sn'de bir uçak indirip kald?ran JFK'de komutlar?n %80'i dil yuvarlamalar? aras?nda kayboluyor ve buna ra?men yabanc? ülkelerin pilotlar?n?n ba?ar?s? gerçekten takdire de?er.

Bunun havac?l?ktaki hayati önemi yan?nda, birde dilbilim aç?s?ndanda bir gereklili?i var. Baz? co?rafyalarda, gerek ya?am kültürü, gerek anadilin yap?s? gerekse nörolojik olarak yabanc? bir ba?ka dili konu?mak di?er ülke vatanda?lar? kadar kolay ö?renilemez veya dil dönmez. Asyan?n tamam?nda ?ngilizcenin "chingrish" veya "ingrish" (çince-ingilizce veya hintçe-ingilizce) olmas?n?n sebebi , yerel konu?ma foneti?inin ve yap?s?n?n ?ngilizceyi ö?renmeyi çok zor k?lmas?d?r. ÖzellikleJaponlarda durum dahada fenad?r! çünkü JAponlarda beyinlerinin sol lobu dünyan?n di?er ülkelerindeki insanlar kadar fazla kullan?lmaz. Ne yaz?kki "yabanc? dil ö?renme fonksiyonu" beynin sol lob'unda! bu nedenle Japonlar dünyada herhangi bir yabanc? dili en zor konu?an millettir. (do?al olarak genler vas?tas? ile asyayada vard?r)

Amerikal?lar her nas?lsa ?ngilizlerin kolonisi olarak ?ngilizceye sahipler (Frans?zlar Kanada'dan birazc?k sarksayd? a?a??ya yayvan bir biçimde belki Frans?zca konu?acaklard?-ki bu san?r?m daha bir felaket olurdu...böö?k!!!). Avrupa dillerinin gramer yap?s? az çok birbirine benzer. Bu yüzden y?rt?yorlar, özellikle Frans?zca-ispanyolca ve italyanca tam bir akrabad?r.Ama bizim gibi gramer yap?s? tamamen ters diller (Türkçe, arapça, rusça, farsça-ki bu arada Türkçe'nin versiyonlar? çok ama çok yayg?nd?r) hap? yutuyor.

Bu arada Toronto'da ne oldu?unu liveATC'den 4 eylül CYYZ GND/TWR/APP/ 1900Z-2000Z kayd?nda 17'28"den itibaren dinleyebilirsiniz ama GND konu?malar? yok.Sadece TK17, "vacated via C4" diyor ve sonras?nda öyle çok önemli olaylarda olmuyor dinledi?im kadar?yla.

[Hakan Sevindik]

Evet Hakan Hocam, o yorumu ben de gördüm. Belkide biraz ??mar?kl?ktan kaynaklan?yor bu durum. Hiç unutmuyorum y?llar önce bir Amerikan filminde bir replik dinlemi?tim. Babas?m?yd? tam hat?rlam?yorum, çocu?a neden ?spanyolca dersini aksatt??? hak?nda filan k?z?yordu. Çocuk da "Yahu bütün dünya benim dilimi ö?renmeye u?ra??yor, ben ne diye ba?ka dil ö?reneyim ki?" gibisinden m?r?ldanm??t?. O gün bu gündür çok mecbur kalmad?kça kullanm?yorum ?ngilizceyi. Can?m? gerçekten fena s?km??t? o sahne.

Bu arada son zamanlarda san?r?m modern uçaklarda text modda ekranlar?nda yaz??malar görür oldum. Bu tehlikenin fark?na var?p art?k diyaloglardan vaz m? geçilecek acaba? Çünkü gerçekten bu çok önemli ve ciddi bir durum.

[hakan737]

Text mode'daki ileti?im'in bir nevi fikir babas? asl?nda SATCO(VATSIM'in eski ad?) veya online uçuş diyebiliriz. Bundan seneler önce Pasifik Okyanusunda Avustralya ve Yeni Zelanda havac??k otoriteleri taraf?ndan incelenmi? ve o günlerde uydu takibi ve text mode'da ileti?im için kullan?labilirli?i incelenmi?ti.
Amaç Okyanus geçi?leri gibi radar servisinin verilemedi?i ve ileti?im HF kanallar?ndan yap?ld???nda, tamamen geçi? raporlar?na ba?l? uçuşlarda, uçuş güvenli?ini artt?rmak amaçl?yd?. Yan?lm?yorsam son 10 y?ld?r ACARS sistemi kullanan uçaklar Okyanus geçi?lerinde "Oceanic Clereance"lar?n? bu yöntemle al?yor, uçuş esnas?nda irtifa de?i?ikli?i taleplerini bu yöntemle iletiyorlad?. Justplanes videolar?ndan edindi?im bilgilere göre, yak?n zamanda sistem dahada geliştirilmi? ve art?k yeterli donan?m?n oldu?u yerlerde havaalan?nda delivery-clereance'larda bu sistem ile uça?a geliyor. Böylece konu?arak yap?lan ileti?imdeki olas? yanl?? anla??lmalar, gereksiz konu?ma kalabal??? gibi ?eyleri azalt?yorlar.

San?r?m yak?n gelecekte, yeni nesil uçaklarda VHF ileti?iminin yerine uydu ba?lant?l? haberle?me ve data transferleri, uçuş güvenli?i için yeni standartlar? olu?turacak.

[Rover75v6]

Hakan hocam o herife ben sinir oldum.. Onca Ingilizceyi zor konusan ulkenin insanlari varken olayi sadece Cinli ve Turk pilotlarina atmasi benim sinirimi bozdu.. Gerci ona cevap olarak baya guzel yorumlar gelmis, ozellikle LA yorumu tokat gibi cevap olmus. (Turklerin LA'de ne isi var)..
Eger pilotlarin Ingilizcesine (ve aksanina) bakacak olursaniz (Cinlilerin disinda) ozellikle LHRdeki Pakistanlilari, Schipholdaki Polonyali ve Hollandalilari (!) bir dinleyin derim..(bunlar benim kulagima takilanlar tabii) Saka gibiler.. (Schipholun kulesi zaten tam bir komedi - hele aksam saatlerindeki bir ''yasli'' bayanin Ingilizcesi SIFIR)

[Hakan Sevindik]

Asl?nda gerçekten çok iyi olur bu yaz??mal? sistemin yayg?nla?mas?. Havac?l?k tarihinin en büyük kazas? olan Tenerife kazas?n?n da önemli nedenlerinden birisi telsiz mesaj?n?n tam anla??lamamas? olmu?tu. Gerçi orada sorun parazit veya konu?malar?n üst üste binmesiydi ama e?er yaz?l? bir ileti?im olsayd? bugün o 583 ki?i ölmemi? olabilirdi.