Kapitalizm-Bir a?k hikayesi!..konu ba?ka

[hakan737]

Merak etmeyin uzun soluklu bir tart??ma ortam? yaratmak yerine bak?? aç?s? ile ilgili bir konu olacak.

Dün gece Michael Moore'un "capitalism- a love story" isimli belgesel filmini izledim. Michael Moore'un bu inan?lmaz objektif ve gerçeklere dayal? ara?t?rmac? belgesellerini izlemenizi ?iddetle tavsiye ederim. Neden sevilmedi?ini rahatl?kla anlars?n?z.

Sadede geleyim; filmin ad?ndan da anla??laca?? üzere "kapitalizm"i benimseyen ve do?mas?na neden olan Amerikada, özellikle 1990lardan sonra ba?layan 9/11 olaylar?ndan sonra belirginle?en, geçti?imiz yak?n y?llarda derinle?en ekonomik çöküntü esnas?nda baz? i? kollar?na de?inildi.

Bunlardan birisi "pilotluk". Son 20 y?l içinde Amerikada pilotlar?n özellikle mesle?e yeni ba?layanlar?n ortalama maa?lar?n?n y?ll?k 15000 ila 24000 dolar aras?nda oldu?undan, ço?unun yard?m paketi almak, ek bir i?de çal??mak zorunda olmas?ndan bahsetti. TAm olarak kelime kelime aktaram?yorum ancak, Amerikadaki bizim bilmedi?imiz baz? mali düzen, kredi ve vergi sistemleri yüzünden a??r ekonomik ks?kaca giren Pilotluk gibi hayat?n?z? teslim etti?iniz çok önemli i? kollar?nda pilotlar?n sadece mesle?e olan a?klar? yüzünden mecburen raz? olduklar?n? anlat?yor. Hatta "hudson nehrine" inen A320'nin kaptan pilotunun, Amerikadaki pilotluk mesle?inde ya?anan zorluklar? çok aç?k ve sert dille Kongre temsilciler meclisinde dile getirmesinide ekrana getiriyor. (bu esnada temsilciler meclisi üyeleri dinlemek istemedikleri için salonu terk ediyorlar!!!)

Bu konu ile beraber, gerek pilotluk e?itimi gerekse di?er üniversite e?itimleri için al?nan kredilerin (100bin dolardan bahsediliyor) ?artlar?n?n ne denli a??r oldu?u, ö?rencilerin mezun olduktan sonra %100'ü a?an faizleri ile krediyi ortalama 15~20 y?l civar?nda ancak geri ödedikleri anlat?l?yor.

Amerikada ya?anan bir çok olay ne dünya medyas?na nede bizim medyalara ta??n?yor. Daha ironik olan? ise Amerikada sistemin, baz? ?eylerin ortaya ç?kmamas? için özellikle olaylar? kapatt???n? anlat?yor. Örne?in, raporlarda ve bas?nda Continental Express'in dü?en ATR'?nda pilotlar?n yakla?ma an?nda mesleki kariyerleri hakk?nda konu?tuklar? anlat?l?rken, asl?nda iki pilotun hayatlar?n?n ne kadar zor oldu?u, bu paraya bu i?i daha ne kadar yapabilecekleri konusunda konu?tuklar? gerçe?i saklan?yor.

Havac?l???n be?i?i olan bir ülkede sadece bir kayna?a bakarak durumun ne kadar içler ac?s? oldu?unu söylemek ancak Michael Moore'un dürüst bir ?ekilde konuyu aç?klamas?na ba?l?m?d?r bilmiyorum. Bu yüzden tüm iyiniyetimle oradan ya?ayan arkada?lar?m?z?n bugüne kadar i?in e?lenceli k?sm?na bakt???m?z havac?l???n als?nda mutfa??nda neler olup bitti?i konusunda bir görü?ü varsa dinlemek ve ö?renmek isterim.

[postmaster]

Sevgili Hakan,

Bu programi banada anlatmislardi, ve maaslar konusundaki yorumu duyunca "biraz abartili sekilde dusuk gosterilmis" demistim...Amerikada ichatlarda ucan bir f/o (yeni ise baslayan) maasi o kadar dusuk degildir.
asagidaki linkte daha detayli olarak gorebilirsiniz ortalama maaslari.
http://www.bls.gov/oes/current/oes_nat.htm#(1)

Ancak bir gercek varki tam olarak tek cumlede anlatabilmem icin, biraz Turkcenin sinirlarini zorlamam gerek..

"Amerikada yapilan pilotluk Turkiyedeki kadar "RACON" kesilebilen bir is degil" desem herhalde az cok anlasilir,

Bizim ulkemize gore cok daha "regular" bir meslek...Bence fark o yuzden..

[hakan737]

Semih Kaptan?m teşekkürler,

Raporlar? inceledim ama içimede kurt dü?medi de?il. ?çimden bizim kalem oynat?lm?? DIE raporlar? gibi olabilirmi acaba diye geçirdim. Hakl?s?n?z, bende rakamlar? dinlerken "yok art?k bu kadar dü?ük olabilirmi?y?ll?k ortalama 20bin dolar fazla az de?ilmi?" demedim de?il. Acaba tercüme ederkenmi yanl?? çevirdiler? L?nk'deki raporda ortalama bir havayolu pilotu geliri 117.000$/y?l görünüyor, en az?ndna bir "17" rakam? içeriyor. Belgeselin orjinalini bulsam ve bu bölümleri bir daha dinlesem iyi oalcak galiba.

Tabi bizim ülkemizde vergi düzeni diye bir?ey yok! bordrolular mecburen brüt maa?lar?ndan vergi ödeyip, net olarak maa?lar?n? al?yorlar. Gelir vergisi vs her?ey önceden belirlenmi? olarak buradan kesiliyor.Serbest çal??anlar?n durumu farkl? olmakla beraber Türk milletinin maliye ile aras? bar???k de?il. (ben dahil, üstelik ödedi?im vergiye göre ald???m hizmetlerin fiyat? ve kalitesine bak?l?rsa ölene kadarda bar???kolmayacak!!!). Buna kar??n benim gibi toplumun %99.9 luk k?sm? Amerikan vergi sistemini ancak filmlerde bahsedildi?i arada da Amerikada kriz ç?kt??? zaman ö?reniyoruz fakat buna da ö?reniyoruz denmez tabi. Yine de Bizim akl?m?z?n alamayaca?? kadar kar???k bir vergi düzeni oldu?u muhakkak. Acaba bahsedilenler rakamlar vergiler sabit giderler vs dü?tükten ile ilgili net rakamlarm?? (tamamen varsay?m)

Bildi?im kadar?yla Amerikada sistem bizdeki gibi direk bir 737 yada A320'de sa? koltuktan ba?lam?yor. Uçak s?n?f? ve a??rl???na göre bir kariyer sürecinden geçmek gerekiyor. Bu yüzden de havayollar?, mecburen bu sürece katlanacak olan yeni pilotlar? kasdi olarak sömürmeye çal???yor olabilirlermi?

[postmaster]

ORD-OKC ic hat ucusundan once terminalde beklerken birseyler yemek icin herzaman oldugu gibi Subway onunde kuyrukta beklerken arkama bir f/o geldi...(orada ucus ekibi ucaga yolcular gibi korukten gecip iniyorlar-aprondan giris cikis yok) kuyruk uzun oldugu icin kendisiyle 5-6 dk ayakustu bir sohbet edebilme imkanim oldu..yasi 26 idi...gojet firmasinda ucuyormus, 700 saatle girmis sirkete..yillik 44.000$ la baslamis..daha ilk yiliymis...daha sonra sandwich yaptirip birkosede yedi ve ucusa gitti...
bu konuda muhtemelen en iyi bilgiyi uye arkadasimiz Derin verir eger bu konuyu gorurse..

[hakan737]

hmmm, o zaman commuter airlinerlarda (EMB120,B1900,ATR,ERJ veya CRJ vb) uçanlar için kabul edilebilir bir rakam olma ihtimali var gibi.Belki yeni ba?layanlar derken bu noktadan ba?layanlar? kasdetmi?lerdir.

Bizde böyle bir s?n?f henüz yok ama e?er olursa, ?u anda yan?lm?yorsam 3000~4500Euro aral??? ile ba?layan F/O ücretleri yar?yar?ya dü?ebilir. ?yimi kötümü olur çok tart???lacak bir konu olur ileride zira birçok denge de?i?iyor.

Anla??lan bat?ya do?ru gittikçe i?ler kar??maya ba?l?yor.

[hasmet]

Bu belgeseli izledi?imde, aynen Hakan gibi dü?ünmü?tüm.Sonra da bunun arz,talep ve ula??lmakla ilgili oldu?unu dü?ündüm.
Semih güzel demi? (türkçe kar??l?k bulamasa da). Geri kalm?? ülkeler de baz? mesleklere ula?mak güçtür ve de?erlidir. Basit bir örnek. Çoçuklar?n ço?u Doktor olmak ister. Biraz gözlemledi?inizde, asl?nda akl?nda olan?n Doktorluk olmad???n? görürsünüz .Zira T?p kazanmak, ba?ar?l? olman?n bir ölçüsüdür.
Ba?ar?s?n? ispat için Doktor olmak ister.Geli?mi? ülkelerde ise ço?u mesle?in bariz bir maddi üstünlü?ü yoktur,çünkü gelir da??l?m?nda uçurumlar olmaz.Fabrika da çal??an bir i?ciyle Mühendisin maa?? aras?nda uçurum yoktur.
Bizde ise malum. Pilotluk uzun y?llar ula??lmazd?. Tek seçenek ço?umuzun denedi?i gibi HHO idi. San?yorum ço?u giren de benim gibi askerlik de?il pilot olmak için girmi?ti. Halen de ula?mak zor. Bu yüzden de?erli.Tabi bazen de ters teper.Ben mühendisli?e girdi?im de o zaman?n en popüler bölümü, Uçak mühendisli?i idi. Çok yüksek puanla al?rd?.Mezun arkada?lar?mdan hiçbiri uçak la ilgili bir i? de çal??amad?lar hepsi Mak. Müh olarak hayatlar?n? sürdürdüler.Sonuç olarak, bu durumlar?n ülkenin sosyolojik, Ekonomik yap?s?yla büyük ba?lant?s? vard?r. Ke?ke mesle?e ilgiyle alakal? olsayd?.

[mehmetali]

Ben bir bankada sira beklerken bir pilot ile musteri temsilcisinin konusmasina kulak misafiri olmustum. pilot, konut kredisinin rededildigini henuz ogrenmis ve ne gibi yollarla bunu alabilecegini banka temsilcisi ile tartisiyordu.
Konusan pilot olunca bende pur dikkat aradaki diyaloga odaklanmistim.

Bankaci krediyi verebilmek icin iki oneri sundu. Ya daha ucuz bir ev bakmasini yada zam alana kadar beklemesi gerektigini soyledi. Pilot ise bu evden vazgecmiyecegini ve zam yuzdesi konusunda da daha x ucus saatini doldurmadigini ve bunun 1 yildan once olamiyacagini; normal yillik zammin ise bankanin taleb ettigi miktarda olmayacagini soylemisti.
Banka temsilcisi de pilotun almis oldugu Egitim kredisinin, ihtac kredisi ile birlesiminden cikan degerin bir oranin altinda kalmasi gerektigini aksi takdirde kredi alamayacagini soyledi.

Ve "FRIENDLY" oneri olarak kiz arkadasinin geliri varsa onunla hemen evlenmesi gerektigini soylemisti. (bu bir sistem dayatimidir)


Aslinda Semih kaptanin "RACON" kelimesinin acilimi Hasmet Dede nin ilk paragrafinda var.

Gelismis ulkelerde gelir dagilimi ucurumlarla ifade edilmiyor. Egitimin her alani ucretli ve gercekten pahali, ama devlet kredisi imkani var. ve ise basladiginiz gun, banka devlet adina bu parayi siz daha gormeden kesmeye basliyor. geri kalan hersey icin kredilendirme ve oteleme imkanlarini kullaniyorsunuz. ve calisarak odevinizi yapmaya basliyorsunuz. Calisanlar icin durum boyle, cok nitelikli kisiler ise sistemin de ustune cikarak; ozel sektorde siyrilarak yada kendi isini acarak yuksek gelir grubuna dahil oluyor. Ama bu duzenin icinde kalmis is vereni olan calisanlar, sistemin dayatimi ile yasamak zorunda.

Ulkemizle kiyaslama yapmiyacagim. Ama degil pilot; isini iyi yapan bir garson ayda 2000$ kadar kazanabilir. (Asgari ucret $7/saat) Evlenir ve esinin de geliri ile rahatlikla, kredilendirme ile kendi evini ve arabasini alabilir.

[TC-BUG]

Hakan hocam Amerikada dedi?iniz gibi pilotlar i?e girdi?inde buradaki gibi hemen büyük havayolunda jete oturam?yor, öncelikle regional airline larda uçuluyor, burada da duydu?um kadar?yla ilk zamanlarda ayda 1500 $ civar? al?yorlar ( ki bu kötü bir rakam de?il, amerikada hayat buraya göre çok çok ucuz rahatça ya?an?lacak bir para bence), ve regional havayolunun art?s?, 1 sene sonra kaptan olabiliyorlar ve maa?lar? çok daha art?yor, yani ilk 1 seneyi atlatt?mm? gerisi rahat.Ama tabi orada çok fazla pilot var, o yüzden buradaki kadar rahat bir meslek de?il denildi?i gibi.